Ku cincela eka khamphani ya matiko yo hambana swi kombisile nkoka wo twisisa ku hambana ka mindhavuko entirhweni. Hi ku kongomisiwa hi "The Culture Map" ya Erin Meyer, mutsari u dyondze hilaha switayele swo hambana swa vuhlanganisi, tindlela ta mbuyelo, ku aka ku tshembana, na mavonelo eka nkarhi swi khumbaka ntirhisano wa misava hinkwayo. Ku lemuka na ku pfumelelana na ku hambana loku i swa nkoka swinene eka ku humelela eka ndhawu ya matiko ya misava.
Sweswinyana, ndzi cince ntirho kutani ndzi sungula ku tirha eka khampani ya mina yo sungula ya matiko hinkwawo. Swi ve ntlhontlho wa xiviri eka mina. Khale, ndzi tirhe malembe ya tsevu eka khampani leyi ngopfu-ngopfu a yi ri ya le Rhaxiya. Hambi loko hi ndlandlamuxa eka timakete tin’wana naswona hi tirhisana ni vatirhi-kulorhi lava humaka ematikweni man’wana, ndhavuko wa le ndzeni wu tshame wu tolovelekile eka mina. Loko ndzi ri endhawini leyintshwa, ndzi xiye leswaku a ndzi nga tivi nchumu hi ndlela leyi vanhu va tirhaka ha yona ematikweni man’wana.
Endzhaku ka tin’hweti ti nga ri tingani ndzi ri endhawini leyintshwa, ndzi xiye leswaku xiphiqo lexikulu a xi huma eka leswi a ndzi swi languterile: A ndzi ehleketa leswaku vanhu va ta tikhoma hi ndlela leyi a ndzi yi toloverile. Kambe a va swi endlanga. Eku sunguleni, a ndzi nga swi twisisi leswaku ha yini vanhu va nga hlwela ku ya eka hafu ya nhlangano kutani va wu khansela ntsena endzhaku ka loko se wu sungurile. Naswona vatirhikulobye a va vula yini hakunene loko va ku "very interesting" endzhaku ka nhlengeletano. Ndzi tirha na vanhu va le Britain, Madachi, Maindiya, Pakistan na Maarabu, naswona hinkwavo va na tindlela to hambana nyana to endla swilo. Buku ya Erin Meyer leyi nge "The Culture Map" yi ndzi pfunile ku twisisa leswi. Ndzi yi bumabumela eka mani na mani loyi a sungulaka riendzo ra yena eka mbango wa misava hinkwayo.
Erin u boxa vutshila bya nkoka lebyi vanhu va byi tirhisaka entirhweni wa vona naswona u nyikela xikalo xa xin’wana ni xin’wana, lexi nga ni matiko lama nga eka xona. Ndzi ehleketa leswaku a hi swa nkoka ku kuma tiko ra wena eka xikalo ku fana na ku kuma ndhawu ya wena ya munhu hi xiyexe eka rona. Minkarhi yo hlayanyana, ndzi kume leswaku tiko ra ka hina ri le makumu lama hambaneke ya xikalo loko ri pimanisiwa na mina. Ndzi ehleketa leswaku leswi swi vangiwa hikuva khamphani leyi ndzi tirheke eka yona nkarhi wo leha a yi ri na nhluvuko swinene naswona yi tirhise maendlelo yo tala ya indasitiri ya thekinoloji, laha ku hambana ka mindhavuko ku olovisiwaka.
Kutani, hi byihi vutshila lebyi Erin a byi boxa:
Ku vulavurisana : xiyimo xa le hansi na xiyimo xa le henhla
Ku kambela : mbuyelo wo biha lowu kongomeke kumbe lowu nga kongomangiki
Ku khorwisa : misinya ya milawu ku sungula na ku tirhisiwa ku sungula
Ku rhangela : ku ringana kumbe ku va na xiyimo xa le henhla
Ku teka xiboho : hi ku pfumelelana kumbe ku suka ehenhla-ehansi
Ku nga pfumelelani : ku kanetana kumbe ku papalata ku kanetana
Ku hlela : nkarhi wa linear kumbe nkarhi wo cinca-cinca
Hi leswi xikalo xa mina a xi languteka xiswona:
Swiyimo hi ku ya hi ntokoto wa mina
Langutelo ra nkarhi
Eku sunguleni, ndzi hlamarile leswaku hikokwalaho ka yini minhlangano yi hleriwile no khanseriwa hi minete yo hetelela, kutani mutekaxiave wa nkoka a nga ha va a nga humeleli ntsena handle ka xitiviso, naswona lavan’wana a va ta tshama timinete ta 10-15 va rindzele leswaku a ta. Eka ntirho wa mina wa khale, minhlangano a yi landzelelana, naswona vanhu, entiyisweni, a va hlwela, kambe a va nga hundzi timinete ta ntlhanu.
Endzhaku ko hlaya buku leyi, ndzi dyondze leswaku eka mindhavuko yin’wana, ku hlela minhlangano hi vuntshwa a swi bihanga ntsena, kambe swi tlhela swi va swinene, tanihi leswi swi kombisaka ku cinca-cinca ka wena hi nkarhi naswona swi tekiwaka tanihi plus leyikulu.
Vuyelo byo biha
E Russia, vanhu hi ntolovelo va nyika swibumabumelo swo biha hi ku kongoma: loko munhu a endla ntirho wa yena hi ndlela yo biha, kutani vanhu hi ku olova va nga byelana – swi endliwe hi ndlela yo biha, swi lava ku endliwa nakambe. Loko ndzi sungula ku joyina khampani leyintshwa, ndzi xiye swilo swo hlayanyana leswi ndzi faneleke ndzi antswisa ehofisini naswona, handle ko ehleketa ngopfu, ndzi tsale hi swona eka mbulavurisano lowu tolovelekeke malunghana ni hofisi. A nga tlharihanga ngopfu! Endzhakunyana ntsena ndzi xiye ndlela leyi Manghezi ma nyikelaka vuxokoxoko ha yona. Un’wana wa vatirhi kulorhi va le Britain, endzhaku ka nhlengeletano laha a ku ri na ku nga twanani ko tala naswona vanhu va tlhele va kanetana nyana, u tsarile eka mbulavurisano wo angarhela: "Ndza khensa eka mbuyelo wo hambana, hakunene a ku ri lowu tsakisaka namuntlha." Sweswi ndza swi tiva kahle leswaku a a vula yini. Buku leyi yi na xihlamusela-marito xo hlekisa xa Xinghezi na Xidatishi, tanihileswi Mabrithani na Xidachi ma nga emakumu lama hambaneke ya spectrum. Ndzi tikuma ndzi ri eka tlhelo ra Madachi ngopfu.
Ku aka ku tshembana
Xiendlakalo xin’wana xi humelerile loko vatirhi-kulorhi va Madachi va tile hi riendzo ra bindzu. Hi humile hi ya dya swakudya swa ninhlikanhi, naswona eka mina a ku ri swakudya swa ninhlikanhi leswi tolovelekeke leswi a swi fanele swi teka kwalomu ka awara. Swi hetelele swi teke tiawara timbirhi ku dya swakudya swa ninhlikanhi ni ku tlhelela ehofisini. Kambe a hi swona ntsena: hi siku leri landzelaka, ku hleriwe swakudya swin’wana swa ninhlikanhi ni vatirhi-kulobye. Swi endleke eka restaurant yo saseka naswona xo sungula ndzi tlhele ndzi swi tsakela, kambe loko se a ku hundze awara ku sukela loko swakudya swa ninhlikanhi swi sungurile naswona ku nga ri na munhu loyi a a hatlisa ku oda swakudya, a ndzi ri na ndlala yo chavisa naswona a ndzi nga ha tsakanga ngopfu. Eku heteleleni, swakudya swa ninhlikanhi swi teke tiawara tinharhu, leswi ndzi karhaseke. A ndzi lava ku tlhelela ehofisini hi ku hatlisa leswaku ndzi ta heta ntirho wa mina, naswona a ndzi nga swi twisisi leswaku ha yini ku nga ri na munhu loyi a a hatlisa. Kambe loko a ndzi hlayile ndzima leyi vulavulaka hi ku tshembana ni ndlela leyi ku vumbiwaka ha yona eka mindhavuko yo hambana-hambana ka ha ri emahlweni, a ndzi ta va ndzi swi tivile leswaku ematikweni man’wana swakudya swo leha swo tano swa ninhlikanhi swi pfuna ku simeka vuxaka exikarhi ka vanhu, naswona swa olova ku endla bindzu na vona endzhaku. Kutani a ndzi ta va ndzi khome nkarhi lowu erhesiturente hi ndlela leyi hambaneke.
Mahetelelo
Loko hi tshama ni ku tirha endhawini yin’we, hi nga ha va hi nga ehleketi ni leswaku vanhu va endla bindzu hi ndlela leyi hambaneke. Hi toloverile ku teka misava leyi hi rhendzeleke tanihi nchumu lowu tolovelekeke naswona hi ehleketa leswaku hinkwaswo swi hleriwe hi ndlela leyi fanaka eka van’wana. Kambe i loko hi sungula ku xiya ku hambana ka mindhavuko, hi sungula ku dyondza ni ku cinca. Eka mina, a ku ri nhlavutelo ku nga ri ntsena ku kuma swa mina na vatirhikulorhi eka xikalo lexi, kambe na ku lemuka leswaku vanhu va fambisa bindzu hi ndlela yo hambana. Leswi vonakaka swi nga amukeleki eka munhu un’wana swi nga ha va plus eka un’wana.
Buku leyi yi ndzi dyondzise swo tala. Loko u tikuma u ri endhawini ya matiko hinkwawo, u nga hatliseli ku endla makumu malunghana ni vanhu van’wana. Kumbexana vatirhi-kuloni va toloverile ku tirha endhawini leyi hambaneke hi ku helela, naswona ku ni leswi u nga swi dyondzaka eka vona. Yingisela u tlhela u xiya leswi engetelekeke. Hilaha xin'wana xa switlhokovetselo leswi nga ebukwini xi vulaka hakona: "U na mahlo mambirhi, tindleve timbirhi na nomu wun'we, naswona u fanele ku swi tirhisa hi ku ya hi swona — languta ngopfu, yingisela ngopfu naswona u vulavula katsongo."
Vuswikoti byo cinca-cinca exikarhi ka switayele i vutshila lebyi lavekaka eka mufambisi wa misava hinkwayo wa manguva lawa.